DİYARBAKIR - Toplam 82 sayfa ve dört ana bölümden oluşan GAP Eylem Planı uyarınca, halen 26,7 milyar YTL toplam finansman ihtiyacı bulunan proje için, 2008-2012 yılları arasında merkezi bütçeden 14,5 milyar YTL ek kaynak ayrılması planlanıyor.
Halihazırda öngörülen olağan kaynak miktarı 7,2 milyar YTL olarak hesaplanırken, Eylem Planı sonucunda ek finansman ihtiyacı 19,4 milyar YTL olacak. Merkezi bütçe dışı finansman kaynakları ise 4,8 milyar YTL olarak öngörüldü.
Yeni eylem planının Türkiye için yeni bir milat, yeni bir dönüm noktası olacağını belirten Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "Bugün açıkladığımız bir rapor, proje veya dosya değildir. Takvimi belirlenmiş, somut olarak, müşahhas olarak tanımlanmış, kaynağı temin edilmiş bir eylem planıdır" diye konuştu.
Rekabet gücünün arttırılması ve bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının azaltılması için 'Kalkınma Ajansları' ve 'Cazibe Merkezleri Programı'nı devreye aldıklarını bildren Başbakan Erdoğan, şunları aktardı:
"Bu iki uygulama, bölgelerimizin yerel dinamiklerini ve potansiyellerini harekete geçirecektir. Bölgeler arası farkların kapatılmasına katkı sağlayacaktır. Adana ve Mersin bölgelerini içine alan Çukurova bölgesi ile İzmir ilinde pilot Kalkınma Ajanslarını faaliyete geçirdik. Tüm bölgelerimizde yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve KOBİ'lerin projelerine destek sağlamak üzere her yıl Kalkınma Ajanslarına yaklaşık 850 trilyon büyüklüğünde bir kaynak tahsis ediyoruz.
Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, İstanbul, Erzurum, Konya, Samsun ve Van bölgelerinin Kalkınma Ajansları bu yıl içinde kurulup faaliyete başlıyor. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da bölgesel gelişme için liderliği yapacak motor kentler ve hatta metropoller oluşturacağız. Bunun için Cazibe Merkezlerinin Desteklenmesi Programını uyguluyoruz.
Cazibe Merkezleri Programı ile göç bölge içine yönlendirilecek ve hatta göç etmiş olanları yeniden kendi illerine, bölgelerine... İnanıyorum ki bu cazibe merkezleri cezbedecektir. Mevcut potansiyeller ve lokomotif sektörler kullanılarak bu merkezlerden yakın çevrelerine yayılan bir kalkınma hamlesi başlatılacak, Cazibe Merkezleri Programının ilk uygulamasına da GAP Eylem Planı çerçevesinde şu andan itibaren başlıyoruz."
GAP Eylem Planı
Projeye harcanacak 26,7 milyar YTL içinde en büyük pay, 20 milyar YTL ile alt yapının geliştirilmesine harcanacak.
Bu çerçevede ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesine 1,3 milyar YTL, sosyal gelişmenin sağlanmasına 5,1 milyar YTL harcanacak.
Daha önce proje için 4,6 milyar YTL'si alt yapının geliştirilmesi, 2,4 milyar YTL'si de sosyal gelişmenin sağlanması olmak üzere 7,2 milyar YTL'lik kaynak aktarılması söz konusu iken, bu rakam, Eylem Planı çerçevesinde oluşturulacak kaynaklarla artırılıyor.
Eylem Planı kapsamında ek finansman ihtiyacı ise 1,1 milyar YTL'si ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi, 2,7 milyar YTL'si sosyal gelişmenin sağlanması, 15,4 milyar YTL'si de alt yapının geliştirilmesine olmak üzere, toplam 19,4 milyar YTL olarak öngörülüyor.
Plan çerçevesinde merkezi bütçe dışı finansman kaynaklarından sağlanacak 4,8 milyar YTL de, alt yapının geliştirilmesine kullanılacak.
5 yıl içinde merkezi bütçeden ayrılması öngörülen 14,5 milyar YTL'lik ek kaynağın en büyük kalemini ise 10,6 milyar YTL ile alt yapı yatırımları teşkil ediyor.
Bu arada GAP Eylem Planı dört ana bölünden oluşuyor. 'Ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi' başlığı altında, cazibe merkezleri, teşvik politikaları, KOBİ destekleri ve kümelenme, teknoparklar, kültür-turizm, doğal kaynaklar ve yenilenebilir enerji ile tarım alt konuları yer alıyor.
'Sosyal gelişmenin sağlanması' başlığındaki faaliyetler ise eğitim, istihdam, sağlık, sosyal hizmet ve yardımlar ile kültür, sanat, spor alanlarında yapılacak yatırımlardan oluşuyor.
'Alt yapı' ana başlığı altında sulama, enerji, ulaştırma, sosyal ve fiziki alt yapı yatırımları bulunuyor.
Eylem planının dördüncü ve son ayağı olan 'kurumsal kapasitenin geliştirilmesi' başlığı altında ise yerel idareler ve bölgesel kuruluşlara yapılacak harcamalar sıralanıyor.
En büyük haracama sulamaya
Öte yandan GAP Eylem Planı finansman tablosuna göre, en fazla finansman ihtiyacı hissedilen 'alt yapının geliştirilmesi' konusunda, en büyük harcama 10,3 milyar YTL ile sulamaya yapılacak.
Hali hazırda sulama yatırımları için öngörülen olağan kaynak miktarı 600 milyon YTL iken, eylem planı sonucunda ek finansman ihtiyacı 10,7 milyar YTL olarak hesaplandı.
Merkezi bütçe dışı finansman kaynaklarından sağlanacak 1,9 milyar YTL finansmanın ardından, 5 yıl içinde merkezi bütçeden 8,7 milyar YTL ek kaynak ayrılması planlandı.
